Testis Torsiyonu (Testis Dönmesi) Nedir?
Testisin kendini besleyen damarlar ile birlikte kendi etrafında dönmesi durumuna testis torsiyonu denir. Testis torsiyonu acil girişim gerektiren bir durumdur. Genellikle genç erkeklerde görülür ve tedavisi yapılmaz ise testis kaybına neden olabilir. Testis torsiyonu yeni doğan döneminden itibaren görülmesine rağmen özellikle ergenlik önceci dönemde ve 13 yaş civarında daha sık görülür.
Nedenleri Nelerdir?
- Testisi torbanın içinde sabit tutan bağlardaki gevşeklik
- Testisi torbaya bağlayan zarın üst kısımda sonlanması ve buna bağlım olarak testisin kendi zarı içinde rahat hareket etmesi (çan tokmağı deformitesi)
- Travma ve aşırı fiziksel aktivite (kremaster adeleyi uyararak)
- Ergenlik çağında yükselen testesteron hormonlarının etkisi ile testisin komşu organlara göre daha hızlı büyümesi sonucu olduğu düşünülmektedir.
Testis torsiyonlarının % 10’u yeni doğan döneminde görülür. Testis torsiyonu tanısı alan hastaların % 25’inde daha önceden oluşmuş ve kendiliğinden geçmiş torsiyon öyküsünün olduğu görülmüştür. Dolayısıyla her testis torsiyonu ameliyat ya da çürüme ile sonuçlanmaz. Bir kısmı kendiliğinden açılabilir. Ancak önemli bir kısmında acil müdahaleyi gerektiren bir durum vardır.
Belirtileri Nelerdir?
Testis torsiyonunun en önemli belirtisi o yumurtada şişlik ve ağrı olmasıdır. Testis torsiyonu olan hastaların % 25’inde şişlik ve ağrıya mide bulantısı da eşlik eder. Ayrıca ciltte kızarıklık, testis zarları arasında ani sıvı toplanması, şişen yumurta torbasının cildinde koyu renk olması gibi diğer belirtilerde görülebilir. Testis torsiyonu sorunu ergenlik döneminde olduğunda bu çocuklar, durumu anlayamaz ve ailelerine anlatamazlar. Bu nedenle tanı konulması gecikebilir.
Teşhis Nasıl Koyulur?
Testis dönmesi (torsiyonu) belirtileri olan hasta genellikle acil servise başvurur. Hastanın testis muayenesi bu aşamada çok önemlidir. Erken dönemde dönme olan testis tarafında kordon refleksi azalmış ya da kaybolmuştur. Testis cildinde hafif şişlik, kızarıklık, testis zarları arasında ani sıvı toplanması ve testis torbasının cilt renginde görülen koyulaşma tanıda yardımcıdır.
Özellikle dönme olan taraf testis doktor muayenesinde elle yukarıya doğru kaldırıldığında ağrı artar ise ön tanı konulabilir. Hastalığı gecikmiş hastalar testis dokusu öldüğü için çok fazla ağrı hissetmeyebilir. Muayeneden sonra renkli doppler ultrasonografi ve sintigrafi tetkikleri yapılır ve testisin kan akımı incelenir. Bu tetkiklerde kan akımında oluşan azalma veya kaybolma testis torsiyonunu düşündürür.
Testis torsiyonu, torbada ağrıya neden olan diğer hastalıklardan (testis iltihabı, testiste sıvı toplanması, fıtık, testis kanseri, travmalar ve varikosel) gibi hastalıklardan ayırt edilmelidir.
Tedavi Nasıl Yapılır?
Testis torsiyonu (dönmesi) acil bir durumdur ve tanısı konulur konulmaz ilk 4-6 saat içerisinde müdahale yapılır ise tedavinin sonucu yüz güldürücüdür. Testis torsiyonu tedavisinde amaç, testis işlevinin ve üreme fonksiyonlarının korunmasıdır. Erken dönemde açık cerrahi müdahaleye ihtiyaç duymadan dışarıdan manevra ile testis eski haline döndürülebilir. Ancak gecikmiş olgularda bu şans yoktur ve açık cerrahi gerekir. Açık cerrahi işlem esnasında yaşadığına kanaat getirilen testis geri düzeltilir ve tekrar dönmemesi için torbaya dikilir. Karşı testisinde dönmesini engellemek için o testiste torbaya dikilir. Eğer testiste yaşam belirtisi yoksa testis alınır ve karşı testis dönmesini engellemek için torbaya dikilir.
Erken dönemde kapalı yöntemle geri döndürülen hastalarda daha sonra yeniden torsiyon olmayı engellemek açısından elektif şartlarda testislerin torbaya sabitlenme ameliyatı planlanır.