Safra Kesesi Hastalıkları Nelerdir?
Safra kesesi karaciğerin altında bulunur. Karaciğerde üretilen safranın depolanması ve yoğunlaştırılmasını sağlar. Çocuklarda hacmi 20-50 mililitredir. Safra, yağların bağırsak sisteminden emilimini sağlar. Safra kesesi depoladığı safrayı yemek yenilmesini takiben on iki parmak bağırsağına doğru salgılar. Safra kesesi hastalıkları arasında kolesistit yani kesenin iltihabı, safra kesesi taşları ve safra kesesi polipleri sayılabilir.
Çocuklarda Safra Taşlarının Sebepleri Nelerdir?
Safra taşları çocuklarda nadirdir. Herediter sferositoz ve orak hücre anemisi gibi bazı kan hastalıkları, şişmanlık, ailede safra taşı hikâyesinin olması ve bazı ilaçlar sebepler arasında sayılabilir.
Safra Taşı Olan Bir Çocukta Hangi Belirti ve Bulgular Görülür?
Safra kesesi taşı bazen bulgu vermeyebilir. Bulgu veriyorsa ilk olarak karın ağrısı olur. Ağrı karnın sağ üst kısmında olur. Sırta vurur ve sağ kürek kemiğinde ağrı hissedilebilir. Ağrı kramp tarzında keskin veya daha belirsiz olabilir. Ara ara kaybolur tekrar başlar. Yağlı yemeklerden sonra daha şiddetli olabilir. Safra taşı safra yollarını tıkarsa bulantı, kusma, ateş ve sarılık tabloya eklenir.
Tanı Nasıl Koyulur?
Safra kesesi hastalıklarında fizik muayene ve laboratuar testlerinin yanında en sık kullanılan tanı yöntemi ultrasonografidir. Bunların dışında karın röntgeni, magnetik rezonans görüntüleme, kolanjiopankreatografi veya endoskopik retrograd pankreatografi gibi farklı tetkiklerde kullanılır.
Çocuklarda Safra Kesesi Hastalıklarında Tedavi Nasıldır?
Safra kesesi taşı bulgu vermiyorsa takip edilebilir. Bulgu varsa cerrahi olarak keseyi çıkarmak gerekir. Buna kolesistektomi denir. Kolesistektomi sonrası bir süre özellikle yağlı yiyeceklerden sonra yumuşak dışkılama görülebilir. Kolesistektomi açık veya kapalı (laparoskopik) olarak yapılabilir. Safra yollarında taş varsa bu taşın çıkarılması gerekir. Çocuğun yaşı uygunsa endoskopik retrogradkolanjiopankretografi (ERCP) ile taş endoskopik yol ile çıkarılabilir.
Safra Yolları Atrezisi Nedir?
Safra yolları karaciğer içinde üretilen safrayı bağırsağa taşıyan kanallardır. Safra yolları atrezisi diğer ismi ile bilier atrezi ya da safra yolları yokluğu ciddi karaciğer hastalığı ile sonuçlanan bir durumdur. Safra yolları gelişmezse safra taşınamaz ve karaciğer hasarı başlar. Safra yollarının atrezisinin nedeni tam olarak bilinmez.
Safra Yolları Atrezisinin Sebebi Nedir?
Birçok neden suçlanmasına rağmen tam bir neden bulunamamıştır. Safra yolları atrezisinin iki tipi vardır. En sık olan görülen tipinde bebek doğduğunda sağlıklıdır. Doğum haftası ve kilosu normaldir. Safra yollarının atrezisinin %65-90’ı genellikle 1-2 ay içinde sarılık gelişir.Diğer tipte ise sarılık doğar doğmaz başlar; kalpte, büyük damarlarda dalak ve bağırsaklarda çeşitli anormallikler vardır.
Safra Yolları Atrezisinde Tanı Nasıl Koyulur?
Tanı koymada klinik bulgular önemli bir yere sahiptir. Önce sarılık başlar, dışkı rengi açılarak sarı-beyaz macun rengine dönüşür. Bebekte karın şişliği gelişir. Kan testleri ile karaciğer fonksiyonları kontrol edilir. Ultrasonoğrafi ile safra kesesinin varlığı karaciğerin büyüklüğü ve durumu görüntülenir. Kesin tanı karaciğer biyopsisi ile konur.
Safra Yoları Atrezisinde Tedavi Nedir?
Tedavi cerrahidir. Bir bağırsak kısmı karaciğerin alt kısmına getirilerek safra üretimi ve salınımı varsa bağırsaklara geçmesi sağlanır. Bu ameliyatın ismi Kasai ameliyatı’dır. Eğer Karaciğer fonksiyonları kötüleşmişse kesin tedavisi karaciğer naklidir.
Koledok Kisti Nedir?
Ana safra kanalına koledok denir. Koledok kisti; safra yollarının doğumsal kistik genişlemesidir. Bu genişleme karaciğer içi ve dışı safra yollarını kapsayabilir. Görülme sıklığı Asya kıtası toplumlarında 1000 canlı doğumda 1, batılı ülkelerde ise 100.000 canlı doğumda 1’dir. Koledok kistlerinin çoğunluğu çocukluk çağında görülür. Hastalar karın ağrısı ve sarılık gibi şikâyetlerle başvurur. Safra yollarında zayıf bir akım olduğu için birçok hastada safra kanallarında enfeksiyon oluşur. Bazı hastalarda tekrarlayan pankreas iltihabı oluşabilir. Koledok kistinin beş tipi vardır. En sık görüleni tip 1’dir.
Belirtileri Nelerdir?
Koledok kistleri genellikle belirti vermezler. Fakat bazen de koledok kisti hastanın safra yollarında ve pankreasında iltihap oluşturabilir ve bu durumda belirti verir. Nadiren kist kendiliğinden delinerek patlar. Bu durumda hastada karın ağrısı olur ve karın içi enfeksiyona bağlı diğer bulgular ortaya çıkabilir. Koledok kisti olan bebeklerde şu belirti ve bulgular ortaya çıkabilir: Sarılık ve kül rengi dışkı. Karın sağ üst tarafında kitle ve karaciğerde büyüme.
Daha büyük çocuklarda ise klinik bulgular değişkendir. Karın ağrısı en belirgin şikâyettir. Bu durum geçirilmekte olan kolanjit yani safra yollarının iltihabına veya pankreatit yani pankreasın iltihabına bağlıdır. Sarılık ve karın sağ üst kesiminde kitle bu yaş grubunda da oluşabilir.
Koledok Kistinin Nedeni Nedir?
Koledok kistlerinin nedeni tam bilinmez. Fakat pankreasın kanalı ile ana safra kanalı yani koledoğun anormal bir bağlantı ile birbirine bağlanması suçlanmaktadır. Bu anormal bağlantı sebebiyle safra yollarına doğru geriye safra reflüsü olmakta ve bu da kist oluşturmaktadır denilmektedir.
Tanı Nasıl Koyulur?
Ultrasonografi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans görüntüleme, manyetik rezonans kolanjiopankreatografi gibi yöntemlerle tanı konulur. Bazen perkütan transhepatik kolanjiografi ve endoskopik retrograd kolanjiopankreatografi tanıyı desteklemek için kullanılabilir.
Tedavi Nasıl Yapılır?
Tedavisi cerrahi olarak kistin tamamen çıkarılması ve safra yolunun bağırsağa ağızlaştırılmasıdır. Bu ameliyat laparoskopik olarak da yapılabilir. Koledok kistinin ameliyatta tam olarak çıkarılmaması sonucu bizi bekleyen tehlike kanser gelişimidir. Koledok kistinde kanser görülme oranı normal topluma göre yirmi kat daha fazladır.
